અસ્તના રંગે ડૂબેલી યાદ પણ શું ચીજ છે
દોસ્ત, ઢળતી સાંજનો અવસાદ પણ શું ચીજ છે.
સેંકડો બાંધેલ સાંકળ જેમ ખેંચે છે મને
જે તમે ના દઇ શક્યા એ સાદ પણ શું ચીજ છે.
તોડી નાખે છે રગેરગને ચીરી નાખે ત્વચા
લોહીમાં એક નામનો ઉન્માદ પણ શું ચીજ છે.
એકલું લાગ્યું નથી ક્યારેય પણ એકાંતમાં
આ મનોમન ચાલતો સંવાદ પણ શું ચીજ છે.
ખોતરે છે જન્મ ને જન્માંતરોની વેદના
આ અષાઢી રાતનો વરસાદ પણ શું ચીજ છે.
‘મૃત્યુ’ જેવા માત્ર ટુંકા એક શબ્દે તેં કર્યો -
જિંદગીના કાવ્યનો આસ્વાદ પણ શું ચીજ છે.
એ બની રહી આજ પર્યંત મારી સર્જકતાનું બળ
કોઇએ મૂંગી દીધેલી દાદ પણ શું ચીજ છે
મારા જખમ ને દર્દમાં કુદરતનો ભાગ છે
કે ચાંદમાં છે દાગ ને સુરજમાં આગ છે
કહે છે કે શ્રેષ્ઠ સ્થાન પ્રણયમાં છે ત્યાગનું
એ સત્ય હો તો જાઓ, તમારો એ ત્યાગ છે
મહેકી રહી છે એમ મુહોબ્બત કલંક થઇ
જીવનના વસ્ત્ર પર કોઇ અત્તરનો દાગ છે
બેફામ તારી પ્યાસને નથી કોઇ જાણતુ
ને સૌ કહે છે પ્રેમના પાણી અતાગ છે
મને એનું નથી દુઃખ કે મુલાકાતો નથી થાતી !
બધે સળગે છે દીપક ને અહીં રાતો નથી થાતી.
જીવનની વેદનાનો એટલો રસ્તો નથી મળતો,
બધાની સાથ કંઇ દિલની બધી વાતો નથી થાતી.
હતી એ વાત જુદી કે સતત એ આવતા મળવા,
હવે હું જાઉં છું તોપણ મુલાકાતો નથી થાતી.
કોઇની લાગણીને સાચવી લેવાનું આ ફળ છે,
અમારાથી અમસ્તી પણ કશી વાતો નથી થાતી.
અમે પણ પ્રેમની પ્રસ્તાવના કીધી નહીં , ‘નૂરી’ !
અને એના તરફથી પણ શરૂઆતો નથી થાતી !
ગુનો શું છે ખબર ક્યાં છે સજા પૂરી નથી થાતી,
અમારા ભાગ્યવશ આ દુર્દશા પૂરી નથી થાતી.
બચ્યું એકે નથી ટીપું પીવાનું મયકદામાં પણ
બધા મયકશ કહે છે કે મજા પૂરી નથી થાતી
સ્વભાવે હોય ફરીયાદી એ ફરિયાદી જ રહેવાનો
કબરમાં જઇ કહેશે કે જગા પૂરી નથી થાતી
લખી છે વાત એની એ બધાં પાને, બધા યુગમાં
છતાં કૌતુક છે માનવની કથા પૂરી નથી થાતી
જગતનાં પાપ પુણ્યોના હિસાબો જોઇ લાગ્યું કે
મૂડી સત્કર્મની ખાતે જમા પૂરી નથી થાતી.
જિંદગીનું નામ બીજું પ્રેમ છે,
ને ગણો તો એ બધાનો વહેમ છે.
સૌ કહે છે કે બધું બદલી ગયું,
ને ખરેખર તો હતું એ એમ છે.
આમ ચિંતા, દોસ્ત, નાહક કર નહીં –
હર કસોટી તો ખુદાની રહેમ છે.
કે હસું હું, કે રડું એ તો કહો,
ઘાવ દેનારા પૂછે છે : ‘કેમ છે ?’
ભીંત પર ટાંગું સ્વપ્ન કેરી છબી,
કેટલા યુગોથી ખાલી ફ્રેમ છે.
“જિંદગીમાં હસો, હસાવી લ્યો,
બે ઘડી સ્નેહમાં વિતાવી લ્યો;
શી ખબર કાલ મળ્યા કે ન મળ્યા,
આજ ને પ્રેમથી વધાવી લ્યો.”
નહીં કરું ગુસ્સો હવે,
હાથ તો છોડો હવે.
ભાર લાગે છે મને,
પાંપણો ઉંચકો હવે.
હા ભલે મળશું નહીં,
ફોન તો કરજો હવે.
ફૂલ જેવું ક્યાં રહ્યું,
ઘાસને સુંઘો હવે.
વાર તો અહીંયા નથી,
ભીંતથી નીકળો હવે.
ભૂલી જવાનો હું જ, એ કહેતા હતા મને,
એવું કહીને એ જ તો ભૂલી ગયા મને.
પૂછ્યું નથી શું કોઈએ, મારા વિશે કશું?
તારા વિશે તો કેટલું પૂછે બધા મને!
ચાલો હસીને વાત કરો, એ જ છે ઘણું,
મંજુર છે સૌ આપની એ આજ્ઞા મને.
ભૂલી જવાની વાત હવે યાદ ક્યાં મને?
તારા લખેલા એટલાં પત્રો મળ્યા મને.
થાકી ગયો તો ખૂબ, ના ચાલી શકત જરા,
સારું થયું કે લોક સહુ ઊંચકી ગયા મને.
તને શું લખીને મોકલું?
તારા માટે શબ્દો એકઠાં કરું છું,
ને પછી સરખાવવાની કોશીશ કરું છું ત્યાં તો તે શબ્દો તારી સાથે જ એકરૂપ થઈ જાય છે પછી નક્કી કરવું મુશ્કેલ થઈ જાય છે,
કે શબ્દો વડે કવિતા રચાય છે,
કે કવિતા શબ્દોમાં પરોવાઈ ગઈ છે?
બોલ તું જ કહે તને શું લખીને મોકલું?
ભીનાં-ભીનાં વરસાદમાં પલળતાં-પલળતાં,
પીધેલી ચાના સીસકારા મોકલું કે,
અડધી રાતે ઠંડીમાં ઠૂંઠવાતાં,
એક જ ચાદરમાં અડધા-અડધા વહેંચાયેલા હૂંફના સથવારા મોકલુ?
યાદ છે? ધોમધખતા તડકામાં સાથે ચાલતાં-ચાલતાં
મળીને ગાયેલાં ગીતોનાં છાંયડા ને,
“He loves me, he loves me not” કરતાં-કરતાં
ઝાડની ડાળખીનાં ટૂટેલાં પાંદડાં મોકલું?
નાની અમસ્તી વાતને મોટું સ્વરૂપ આપીને
અમસ્તાં-અમસ્તાં કરેલાં ઝગડા મોકલું,
કે ગાલ પર અચાનક જ ફૂટી નીકળેલા ખીલને મટાડવા
સાથે મળીને લગાડેલા ક્રિમના લપેડા મોકલું?
અડધી ચૉકલેટ અને એનાંય અડધા ભાગ
હજીય સાચવી રાખેલાં એના ચમકતાં કાગળીયાં મોકલું,
કે “બહુ વાંચવાનું બાકી છે” એમ કહીને છેક આંખો લગી
આવી ગયેલાં ઝળઝળીયાં મોકલું?
એકબીજાને ઉઠાડવા માટે મૉડીરાત સુધી જાગીને
પરાણે કરેલાં ઉજાગરા મોકલું, કે પછી
ચાંદની રાતે અગાશીમાં બેસીને તારાઓ
ગણતાં-ગણતાં સાથે કરેલાં લાગણીનાં લવારાઓ મોકલું?
કારણ વગર હસ્યા જ કરવાનું ને પછી
હસતાં-હસતાં આંખો ભરાઈ આવે એટલે આંસુને છુપાવવાના બહાનાં મોકલું,
કેટલાંય સપનાંઓની આપ-લે,
એમાં રંગો પૂરવાનો અનેરો આનંદ,
છતાંય કોઈક ખૂણે રંગો ફિક્કા પડી જવાનો ડર, બોલ, તને પ્રેમથી સમજાવેલા કેટલા કિસ્સા મોકલું?
આજે તું શમણાંના વેરવિખેર ઢગલાને
એકઠા કરીને પરિશ્રમથી સિંચીને
નવું સ્વરૂપ આપવા જઈ રહી છો ત્યારે
બસ, ‘સ્વયં’ ના હૃદયની શુભેચ્છાઓ મોકલું, તને બીજું શું લખીને મોકલું?
ઓચિંતું કોઇ મને રસ્તે મળે ને કદી ધીરેથી પૂછે કે કેમ છે,
આપણે તો કહીએ કે દરિયા શી મોજમાં ને ઉપરથી કુદરતની રહેમ છે.
ફાટેલા ખિસ્સાની આડમાં મૂકી છે અમે છલકાતી મલકાતી મોજ
એકલો ઊભું ને તોય મેળામાં હોઉં એવું લાગ્યા કરે છે મને રોજ,
તાળું વસાય નહીં એવડી પટારીમાં આપણો ખજાનો હેમખેમ છે,
અને ઉપરથી કુદરતની રહેમ છે.
આંખોમાં પાણી તો આવે ને જાય નથી ભીતર ભીનાશ થતી ઓછી,
વધઘટનો કાંઠાઓ રાખે હિસાબ નથી પરવા સમંદરને હોતી.
સૂરજ તો ઊગે ને આથમીયે જાય મારી ઉપર આકાશ એમનેમ છે
અને ઉપરથી કુદરતની રહેમ છે.
કરું હું એક ખતા ને બની જાય એ ગુનો,
અને એ દિલ તોડ્યા કરે એની કોઈ સજા નહીં…
દિવસ પસાર થાય, ક્યાંક જીવું ને ક્યાંક મરું,
અને એ હાલત ને લાચારી સમજે એની કોઈ સજા નહીં…
જુદાઈના ગમમાં રહું ને ઉમ્મીદ હું રાખ્યા કરું,
અને એ ઉમ્મીદ પર ખરા ના ઉતરે એની કોઈ સજા નહીં…
એક મુલાકાત હું ચાહું ને એ સમય રોકી રાખું
અને એ સમયને જ બહાના બતાવે એની કોઈ સજા નહીં…
કેટલી રાતો જાગું ને એ ચાહત બયાન કરું,
અને એ લાગણીઓને ગઝલ સમજે એની કોઈ સજા નહીં…
મંદાકિની ડાંગી
બાકી શરીર કૈં નથી ચહેરો છે દોસ્તો
ઓળખ, અટક ને નામનો પહેરો છે દોસ્તો
માણસ સુધી તો કઈ રીતે પહોંચી શકે કોઈ
દેખાય તેથી પણ વધુ ગહેરો છે દોસ્તો
ક્યાં એ અવાજ સાંભળી પડઘાય છે જરા
માણસ ખુદાથી પણ વધુ બહેરો છે દોસ્તો
એકાંત છેક તળિયે મળે તો મળી શકે
ડૂબી જવાય એટલી લહેરો છે દોસ્તો
-નયન દેસાઈ
રહું છું યાદમાં તારી મને ચર્ચામાં રસ છે ક્યાં !
ફરક રેખા હું ક્યાં દોરું? પ્રણય ક્યાં છે,હવસ ક્યાં છે !
ભલે બેઠો હજારો વાર એનો હાથ ઝાલીને,
પરંતુ એ ન સમજાયું હજી પણ નસ ક્યાં છે .
સમય ચાલ્યો ગયો, જ્યારે અમે મૃગજળને પીતા’તા,
હતી જે એક જમાનામાં હવે એવી તરસ ક્યા છે !
અહીં તો એક ધારી જિંદગી વીતી છે વર્ષો થી,
તમે માનો કે જીવનના બધા સરખા દિવસ ક્યાં છે.
-મરીઝ
મારા હાથની હથેળીની રેખાઓ ને જોઇને…
એક જ્યોતીષી એ કહ્યુ હતું કે…
સર્વ સુખ લખાયેલા છે… તારી હથેળી માં..
છતાં યે…હું… તુજને પામી ના શક્યો…
કદાચ મારો વિરહ લખ્યો હશે તારી હથેળી માં…!!!
—હસમુખ ધરોડ ‘અંકુર’
જીવન જીવી-જીવી બહું થાક્યો છું હું !
કોઈ તો થાક ખાવા વિસામો આપો.
બધાંને સાચવામાં રહ્યો તો થયું અવું કે,
જેને સાચવ્યા એ જ છોડી ગયા છે મને.
પાણીની જેમ સંબંધમાં આકાર લઈ જોયો મેં,
પણ સાચવતાં-સચવતાં રેળાય ગયો છું હું.
-સર્વદમન
ન પુછો એ દોસ્તો કે કેવી અમે પ્રેમ ની ચોટ ખાધી છે
કે ભાવ અમારા ઉપસાવતા ખુદ ચિત્રકાર ને રડવું પડ્યુ…!!!
આપતા અર્પી દીધી જિંદગી વિરહ ને હવાલે એણે
પછી હાલ આ ‘અંકુર્ ના નિહાળી ખુદ સર્જનહાર ને રડવું પડ્યુ…!!!
હસમુખ ધરોડ ‘અંકુર’
મુંઝાય છે શું મનમા, સમય જતા વાર નથી લાગતી.
રહી જશે મનની મનમા, એ વાત આજે સાચી નથી લાગતી.
કોને ખબર છે, કાંકરા ને રેતીમાં બદલાતા વાર નથી લાગતી.
ક્ષિતિજ ને જોઉ છું જ્યારે, સુર્યાસ્તને સાંજ થતા વાર નથી લાગતી.
કોણે કહ્યુ જામમાં છે ગમ, ચઢતા એને વાર નથી લાગતી.
વીજળીના ટંકાર પછી, વાદળાને વરસાદ બનતા વાર નથી લાગતી.
ક્ષણની તો આ વાત છે, ગ્રહણને દુર થતા વાર નથી લાગતી.
પખવાડીયું જ વચ્ચે, બાકી અમાસને પૂનમ થતા વાર નથી લાગતી.
કોણ કહેશે આ દિલને, પ્રેમ થઈ જતા વાર નથી લાગતી.
વિંધાઈ ગયુ છે હવે ‘લક્ષ્ય’, આરપાર થતા વાર નથી લાગતી.
મને એવું હતું કે હાથ તારો મારા હાથમાં રહેશે,
ફક્ત બે ચાર દિવસ નહીં, તુ કાયમ શ્વાસમાં રહેશે.
તારી સાથે ગાળેલી હર ક્ષણ યાદ મને કાયમ રહેશે.
તારા પ્રેમના ઘૂંટ ઉતરતા કાયમ રહેશે.
તારી સાથે ભરેલા ડગ મને યાદ પ્રૂરા રહેશે,
તારા પગલાંની છાપ મારા દીલ પર કાયમ રહેશે.
– શૈલ્ય
તારી આંખોનાં કાજળમાં ડૂબવાનું થાય, પછી દરિયાનું મારે શું કરવું ?
મારા કાંટાળા રસ્તે તું ચાલીને જાય, પછી નકશાનું મારે શું કરવું ?
દલડાની વાત સખી કહેવી છે મારે,
તું ઓરી આવે તો પછી માંડુ.
હળવેથી પર્ણોમાં ઝાકળ જે બોલ્યું,
વ્હાલી ક્યાંથી હું બોલી દેખાડું ?
બીડેલા અધરોમાં હૈયા ઉકલાય, પછી પડઘાનું મારે શું કરવું ?
તારી આંખોના કાજળમાં ડૂબવાનું થાય, પછી દરિયાનું મારે શું કરવું ?
વીતેલી રાત વિષે પૂછો ના રાજ,
મારે નીંદરની સાથ નથી બનતું.
એકલતા અકળાવે ઓશીકે આવીને,
ઈશ્વર સોગન નથી ગમતું.
મારી પાંપણ ઉઘડે ને મારો વ્હાલમ દેખાય, પછી શમણાનું મારે શું કરવું ?
તારી આંખોના કાજળમાં ડૂબવાનું થાય, પછી દરિયાનું મારે શું કરવું ?
સગપણની ગાંઠ અમે બાંધી છે સમજણથી,
દુનિયાને થાય આવું કરીએ
આથમતા સૂરજને સાગરની પાસ,
અમે માંગીશું ભવભવમાં મળીએ.
જ્યારે પળપળની વાત અહીં કલરવ થઈ જાય પછી ટહુકાનું આપણે શું કરવું ?
તારી આંખોનાં કાજળમાં ડૂબવાનું થાય, પછી દરિયાનું મારે શું કરવું ?
ગૌરાંગ ઠાકર
ચમન તુજને સુમન, મારી જ માફક છેતરી જાશે,
પ્રથમ એ પ્યાર કરશે, ને પછી જખ્મો ધરી જાશે.
અનુભવ ખુબ દુનિયાનો લઇને હું ઘડાયો’તો,
ખબર ન્હોતી તમારી, આંખ મુજને છેતરી જાશે.
ફના થાવાને આવ્યો’તો, પરંતુ એ ખબર ન્હોતી,
કે મુજને બાળવા પ્હેલાં , સ્વયમ્ દીપક ઠરી જાશે.
ભરેલો જામ મેં ઢોળી દીધો’તો એવા આશયથી,
હશે જો લાગણી એના દિલે, પાછો ભરી જાશે.
મરણની બાદ પણ ‘કૈલાસ’ ને બસ રાખજો એમ જ,
કફન ઓઢાવવાથી, લાશની શોભા મરી જાશે.
તારી ઉદાસ આંખમાં સ્વપ્નાં ભરી શકું
મારું ગજું નથી કે તને છેતરી શકું
મેંદી ભરેલા હાથમાં એવી ભીનાશ ક્યાં
તરસ્યા થયેલા હોઠને ભીના કરી શકું
તારી હવે તો દૂરતા રસ્તા વિનાની છે
એના વિના હું કઇ રીતે પાછો ફરી શકું ?
આવું મળું ને વાત કરું એ નસીબ ક્યાં ?
કહેવાને આમ સાત સમંદર તરી શકું
‘કૈલાસ’ હું તો એકલો નીકળીને જાત પણ
ભેગા થયા છે લોક તો હું શું કરી શકું ?
દ્વાર ખખડ્યું કે વિચાયું ખોલતા
એ જ મળવાને મને આવ્યા હશે
મેં પછી સમજાવતા મુજને કહ્યું
આટલી રાતે તો એ હોતા હશે ?
- કૈલાસ પંડિત
ઓ પ્રિયે, પરિકરના જેવું આ જીવન આપણું
બે જુદા શિર છે પરંતુ એક તન છે આપણું
વર્તુળો રચવા લગીની છે જુદાઈની વ્યથા
કાર્ય પૂરું થઈ જતાં સ્થાયી મિલન છે આપણું
- ઉમ્મર ખૈયામ ( અનુવાદ : શૂન્ય પાલનપુરી)
ઘડીમાં રીસાવું, ખરાં છો તમે.
ઘડીમાં મનાવું, ખરાં છો તમે.
ન પૂછો કશું યે, ન બોલો કશું યે,
અમસ્તા મુંઝાઓ, ખરાં છો તમે.
ન આવો છો મળવા, ન ઘરમાં રહો છો,
અમારે ક્યાં જાવું, ખરાં છો તમે.
હતી ભાગ્યરેખા, ભુંસાઇ ગઇ.
નવી ક્યાંથી લાવું, ખરાં છો તમે.
સૂતાં હશો તો ખ્વાબમાં આવી જઇશ હું.
સારા બદનમાં ફૂલ થઇ મહેંકી જઇશ હું.
એકાંત જ્યારે સાલશે મારા અભાવનું,
કાગળ થઇને ક્યાંકથી પહોંચી જઇશ હું.
આકાશ તારી આંખનું ખૂલતું જતું હશે,
સૂરજની જેમ એ મહીં ઊગી જઇશ હું.
તારી ઘણી ય ‘હા’ હતી ‘ના’ના લિબાસમાં,
કહેવા હવે જો ‘ના’ હશે, જીરવી જઇશ હું.
બચ્યા છે કેટલા ? એ શબ્દ પણ ગણી લઉં છું
છૂટો પડું છું ને ખુદની સિલક ગણી લઉં છું
ક્ષણો, કલાક, દિવસ, માસ, વર્ષ કે સૈકા
તમે હો એવા સમયને પ્રણય ગણી લઉં છું
*
રૂપ કૈફી હતું, આંખો ઘેલી હતી, ને હથેળીમાં એની હથેળી હતી
મન મહેકતું હતું, ભીના કંપન હતા, એની સાથે મુલાકાત પહેલી હતી
આંખમાં એક દરિયો છુપાયો હતો, પણ શિશુ જેવો નિર્દોષ ચહેરો હતો
છોકરી મારી સામે જે બેઠી હતી, ખૂબ અઘરી હતી, સાવ સહેલી હતી
મીઠી મુંઝવણ હતી, હોઠ તો ચૂપ હતા, જો હતો, તો હતો મૌનનો આશરો
એણે જ્યારે કહ્યું, હું તને ચાહું છું, જિંદગી એક પળમાં ઉકેલી હતી
જોતજોતામાં બસ એ રિસાઇ ગઇ, પણ દૂર ના જઇ શકી મારાથી એ
ફેરવી તો લીધું મોઢું છણકો કરી, પીઠથી પીઠ તો પણ અઢેલી હતી.
- શોભિત દેસાઈ
http://www.mitixa.com/2008/162.htm
વૃક્ષ એક જ સેંકડો ફળનું જતન કરતું રહ્યું,
સંકડો ફળથી જતન એક વૃક્ષ કેરું ના થયું;
એમ પોષે છે પિતા બે-ચાર પુત્રોને છતાં,
સર્વ પુત્રથી જતન એક જ પિતાનું ના થયું.
*
હતું કેવું સંબંધોનું એ વળગણ યાદ આવે છે,
હતું કેવું સરળ સીધું એ સગપણ યાદ આવે છે.
પિતાની આંગળી છોડી હું શીખ્યો ચાલતાં જ્યારે,
ખોવાયું શહેરમાં મારું એ બાળપણ યાદ આવે છે.
એ પાદર ગામનું ને ડાળ વડલાની હજીયે છે,
ને ઘરને ટોડલે બાંધેલ તોરણ યાદ આવે છે.
લઈને ગોદમાં સાંજે મને મા બેસતી જ્યાં,
એ રસ્તા ધૂળીયા ને ઘરનું આંગણ યાદ આવે છે.
કદી ભાઈની સાથે નાની અમથી વાત પર લડવું,
ગળે વળગી પછી રડવાની સમજણ યાદ આવે છે.
ઘણી વાતો છે એવી જેમનાં કારણ નથી હોતાં,
મેં છોડ્યું ગામ શા માટે એ કારણ યાદ આવે છે
“જિંદગીમાં હસો, હસાવી લ્યો,
બે ઘડી સ્નેહમાં વિતાવી લ્યો;
શી ખબર કાલ મળ્યા કે ન મળ્યા,
આજ ને પ્રેમથી વધાવી લ્યો.”
નહીં કરું ગુસ્સો હવે,
હાથ તો છોડો હવે.
ભાર લાગે છે મને,
પાંપણો ઉંચકો હવે.
હા ભલે મળશું નહીં,
ફોન તો કરજો હવે.
ફૂલ જેવું ક્યાં રહ્યું,
ઘાસને સુંઘો હવે.
વાર તો અહીંયા નથી,
ભીંતથી નીકળો હવે.-
મને એવું હતું કે હાથ તારો મારા હાથમાં રહેશે,
ફક્ત બે ચાર દિવસ નહીં, તુ કાયમ શ્વાસમાં રહેશે.
તારી સાથે ગાળેલી હર ક્ષણ યાદ મને કાયમ રહેશે.
તારા પ્રેમના ઘૂંટ ઉતરતા કાયમ રહેશે.
તારી સાથે ભરેલા ડગ મને યાદ પ્રૂરા રહેશે,
તારા પગલાંની છાપ મારા દીલ પર કાયમ રહેશે.
– શૈલ્ય
પ્રથમ એ સ્પર્શનું કંપન હજુ તાજું સ્મૃતિમાં છે
ભીતર પેદા થતું સ્પંદન હજુ તાજું સ્મૃતિમાં છે
બધા ચહેરાઓ વચ્ચેથી અલગ એક ઊઠતો ચહેરો
કર્યું નજરોથી રેખાંકન હજુ તાજું સ્મૃતિમાં છે
નજર નીચી ઝુકાવીને મુલાયમ સ્મિત વેળાએ
પડ્યું તું ગાલમાં ખંજન હજુ તાજું સ્મૃતિમાં છે
કર્યો ઘાયલ મને જેણે નજરનાં એક કામણથી
એ મોહક આંખનું અંજન હજુ તાજું સ્મૃતિમાં છે
કદી પણ મુક્ત થાવાની ન ઇચ્છા થાય એમાંથી
એ બાહુપાશનું બંધન હજુ તાજું સ્મૃતિમાં છે
ઉર્વીશ વસાવડા
ફુલ કેરા સ્પર્શથી પણ દિલ હવે ગભરાય છે,
એને રુઝાયેલા ઝખ્મો યાદ આવી જાય છે,
કેટલો નજીક છે આ દુરનો સંબંધ પણ,
હું હસું છું એકલો એ એકલા શરમાય છે.
કોઈ જીવનમાં મરેલા માનવીને પુછજો,
એક મૃત્યૃ કેટલા મૃત્યૃ નિભાવી જાય છે.
આ વિરહની રાત છે તારીખનું પાનું નથી,
અહીં દિવસ બદલાય તો આખો યુગ બદલાય છે.
એક પ્રણાલીકા નિભાવું છું,લખું છું ‘સૈફ’ હું,
બાકી ગઝલો જેવું જીવન હવે ક્યાં જીવાય છે
--સૈફપાલનપૂરી
છે ઘણાં એવા કે જેઓ યુગને પલટાવી ગયા
પણ બહુ ઓછા છે જેઓ પ્રેમમાં ફાવી ગયા.
દુર્દશા જેવું હતું કિંતુ સમજ નો’તી મને,
દોસ્તો આવ્યા અને આવીને સમજાવી ગયા.
હું વીતેલા દિવસો પર એક નજર કરતો હતો,
યાદ કંઈ આવ્યું નહીં – પણ આંસુઓ આવી ગયાં.
મેં લખેલો દઈ ગયા – પોતે લખેલો લઈ ગયા,
છે હજી સંબંધ કે એ પત્ર બદલાવી ગયા.
‘સૈફ’ આ તાજી કબર પર નામ તો મારું જ છે,
પણ ઉતાવળમાં આ લોકો કોને દફનાવી ગયા!
--સૈફપાલનપૂરી
મોકલી જો તું શકે મરણ મોકલાવ,
મહેરબાની કર હવે સ્મરણ ન મોકલાવ.
આવવું જો હોય તારે તો આવ રૂબરૂ,
મહેરબાની કરી હવે કારણ ન મોકલાવ.
કે મને ડંખ્યા કરે તારો વિરહ સતત,
વાંઝણી આ ઇચ્છાની નાગણ ન મોકલાવ.
જિંદગીભર હું ચલાવી લઈશ જળ વિના,
મુજ તરસને કાજ તું આ રણ ન મોકલાવ.
યાદ તારી પુરતી છે બાળવા મને,
અગ્નીનાં રૂપમાં શ્રાવણ ના મોકલાવ.
Yun zindagi ki raah main majboor ho gaye
itne huye kareeb ke ham door ho gaye
Aisa nahin ke hamko koi bhi khushi nahin
lakin yeh zindagi tou koi zindagi nahin
Kyon iske faisle hame manjoor ho gaye
itne huye kareeb ke ham door ho gaye
Paya tumeh to hamko laga ke tumko kho diyaa
ham is dil pai roye or yeh dil ham pai rou diya
Pallkon se khawab kyon girey kyon choor ho gaye
itne huye kareeb ke ham door ho gaye
Yun zindagi ki raah main majboor ho gaye
itne huye kareeb ke ham door ho gaye................ ............
કેટલું એકાંત? જ્યાં ખખડાટ અમથો પણ થતો,
શ્વાસ જેવા શ્વાસ પણ થંભી જતા પળભર હવે.
દર્દની લાગણીના ઘણા રૂપ છે, માત્ર આંસુ જ હોવા જરૂરી નથી,
સ્મિત થઈને ફરકતા હશે હોઠ પર, વ્યક્ત થઈ ના શકે એવા ગમ કેટલા?
પ્રેમ ઇર્ષાથી પર ક્યાંક હોતો નથી, શબ્દથી વાત કેરું વતેસત થશે,
હોઠ સીવીને ચુપચાપ જોયા કરો, મૌન પેદા કરે છે ભરમ કેટલા?
તરછોડ્યો જ્યારે આપે હસવાનું મન થયું,
બોલાવ્યો જ્યારે આપે રડવાનું મન થયું.
ખોળામાં જ્યારે આપના માથું મૂકી દીધું,
સોગંદ તમારા ત્યાંને ત્યાં મરવાનું મન થયું.
દિલને મળ્યું જે દર્દ તે ઓછું પડ્યું હશે,
નહીંતર ફરી કાં આપને મળવાનું મન થયું.
ડૂબ્યો નથી, ‘અમર’ને ડૂબાડ્યો છે કોઈએ,
નહીંતર કાં એની લાશને તરવાનું મન થયું.
વિનવું : એટલા દૂર ન જાઓ
કે પછી ક્યારેય યાદ ન આવો…
>
માનું : અવિરત મળવું અઘરું
માગ્યું કોને મળતું સઘળું?
કગરું, એટલા ક્રૂર ન થાઓ
કે પછી ક્યારેય યાદ ન આવો
>
જાણ્યું : નવરું એવું ન કોઇ
કેવળ મને જ રહે જે જોઇ;
તો ય લ્યો, આમ નિષ્ઠુર ન થાઓ
કે પછી ક્યારેય યાદ ન આવો
>
રાહ જોઇ જોઇ ખોઇ આખ્યું
શમણું એક તમ સાચવી રાખ્યું
એટલું એ હરી નૂર ન જાઓ
કે પછી ક્યારેય યાદ ન આવો
ઝરણાં બનીને પહાડ ઓગળતા રહ્યા,
આપણે માધ્યમ વિના મળતા રહ્યા.
પાંદડુ થથર્યું હશે કોઇ ડાળ પર,
એટલે પાછા પવન વળતા રહ્યા.
આમ તો મળવાનું પણ ક્યાંથી બને,
સારું છે કે સ્વપ્નમાં મળતા રહ્યા.
સાવ આ તો શ્વાસ જેવું લાગે છે,
એટલે આ જીવમાં ભળતા રહ્યા.
“કોઈને હું ફક્ત પ્રેમ દેખાઉં છું,
કોઈને હું ફક્ત વ્હેમ દેખાઉં છું;
ચાલ હું એમ તો એમ દેખાઉં છું,
પ્રશ્ન એ છે તને કેમ દેખાઉં છું.”
-અમૃત ‘ઘાયલ’
વ્યર્થ દુનિયામાં પ્રણયને આંધળો કહેવાય છે,
તું નયન સામે નથી તો પણ મને દેખાય છે.
જ્યાં જુઓ ત્યાં બસ બધે એક જ વદન દેખાય છે,
પ્યારથી કોઈને જોયા બાદ આવું થાય છે.
એમ તો એનું અચાનક પણ મિલન થઈ જાય છે,
શોધમાં નીકળું છું ત્યારે જ એ સંતાય છે.
હું કરૂં છું એના ઘરની બંધ બારી પર નજર,
ત્યારે ત્યારે મારી આંખોમાં જ એ ડોકાય છે.
પ્યાર કરવો એ ગુન્હો છે એમ માને છે જગત,
પણ મને એની સજા તારા તરફથી થાય છે.
ના તને ખબર પડી, ના મને ખબર પડી,
કે હું પ્રેમમાં પડ્યો કે તું પ્રેમમાં પડી;
કારણમાં આમ કંઈ નહીં બે આંખ બસ લડી,
ને તું પ્રેમમાં પડ્યો ને હું પ્રેમમાં પડી.
બંનેના દિલ ઘડકતાં હતાં જે જુદાં જુદાં,
આ પ્રેમ એટલે કે એને જોડતી કડી;
શરમાઈ જતી તોય મને જાણ તો થતી;
મારી તરફ તું જે રીતે જોતો ઘડી ઘડી.
હૈયુંના રહ્યું ન હાથ, ગયું ઢાળમાં દડી;
મેળામાં કોણ કોને ક્યારે ક્યાં ગયું જડી.
ઢળતા સૂરજની સામે સમંદરની રેતમાં,
બેસી શકે તો બેસ અડોઅડ અડી અડી;
મારા વિના ઉદાસ છું એ જાણું છું પ્રિયે
મેં પણ વિતાવી કેટલી રાતો રડી રડી.
મેં સાચવ્યો ’તો સોળ વરસ જે રૂમાલને;
તું આવ્યો જ્યાં નજીકને ત્યાં ઉકલી ગઈ ગડી.
————————————————————————
સૌંદર્યની દુનિયામાં છે સંયમનો રીવાજ,
સ્વભાવનાં બંધનનો નથી કોઈ ઈલાજ,
સમજી લે કે મોઘમ છે ઈશારા એનાં,
ફૂલોમાંથી ક્યાં આવે છે હસવાનો અવાજ.
નથી એ વાત કે પહેલાં સમાન પ્રીત નથી,
મળું તમને હું તો એમાં તમારું હિત નથી.
થયો ન હારનો અફસોસ, કિન્તુ દુ:ખ એ રહ્યું,
કે મારા આવા પરાજયમાં તારી જીત નથી.
બીજી તરફ છે બધી વાતમાં હિસાબ હિસાબ,
અહીં અમારા જીવનમાં કશું ગણિત નથી.
ફના થવાની ઘણી રીત છે જગતમાં ‘મરીઝ’,
તમે પસંદ કરી છે એ સારી રીત નથી.
————————————————————————
સમય જાતાં બધું સહેવા હૃદય ટેવાઈ જાયે છે,
ગમે તેવું દુ:ખી હો પણ જીવન જીવાઈ જાયે છે.
હૃદય આવેશમાં ક્યારેક ઉશ્કેરાઈ જાયે છે,
અને ના બોલવાનું પણ કદી બોલાઈ જાયે છે.
જીવન બદલે તો બદલે, પણ પ્રણય રંગો નહીં બદલે,
હૃદય રંગાઈ જાયે છે તો બસ રંગાઈ જાયે છે.
નથી રહેતી પ્રણય વાતો કદી છાની રહેતી,
હૃદય ગભરાય છે ત્યારે નયન ભીંજાઈ જાયે છે.
મુસીબતનાં દહાડા એ કસોટીનાં દહાડા છે,
છે પાણી કેટલું કોના મહીં જોવાઈ જાયે છે.
જીવન સારું જીગરની આહથી ફૂંકી દઉં ‘ઘાયલ’,
મને મારા ઉપર ક્યારેક એવી ખાઈ જાયે છે.
————————————————————————
અંતરનાં પાને હળવેથી અંકાયા સ્વર અક્ષર
સૂર શબ્દના થાય હૃદય પર સહિયારા હસ્તાક્ષર
એવા આ હસ્તાક્ષર.
વતન તણી માટીની ફોરમ ભીંજવી દેતી ભીતર
ફૂલ ફૂલની ઓળખ લઈને ખુશ્બુ વહેતી ઘર ઘર
સમય ભલેને સરી જાય પણ અમર રહે સ્વર અક્ષર
સૂર શબ્દના થાય હૃદય પર સહિયારા હસ્તાક્ષર
એવા આ હસ્તાક્ષર.
એક જ નાની ફૂંક વહે ને એક બંસરી વાગે
એક જ પીંછીં રંગ ભરે ને દ્ર્શ્ય સજીવન લાગે
કંઠ એક જો બને પૂજારી ગીત બને પરમેશ્વર
સૂર શબ્દના થાય હૃદય પર સહિયારા હસ્તાક્ષર
એવા આ હસ્તાક્ષર.
———————————————————————
મેં તજી તારી તમન્ના તેનો આ અંજામ છે,
કે હવે સાચે જ લાગે છે કે તારું કામ છે.
છે સ્ખલન બે ત્રણ પ્રસંગોમાં મને પણ છે કબૂલ,
કોણ જાણે કેમ આખી જિંદગી બદનામ છે.
એક વીતેલો પ્રસંગ પાછો ઉજવવો છે ખુદા!
એક પળ માટે વીતેલી જિંદગીનું કામ છે.
મારી આ મજબૂર મસ્તીનો નશો ઉતરી ગયો
આપ પણ એવું કરો છો કે મને આરામ છે.
આપની સામે ભલે સોદો મફતમાં થઈ ગયો,
આમ જો પૂછો બહુ મોઘાં અમારાં દામ છે.
જિંદગીના રસને પીવામાં જલ્દી કરો ‘મરીઝ’,
એક તો ઓછી મદિરા છે, ને ગળતું જામ છે.
———————————————————————
મહોબ્બતમાં હવે મારો પરિચય આ પ્રમાણે છે,
અજાણ્યાં થઈ ગયાં છે એ મને જે ખાસ જાણે છે.
દીધો’ તો સાથ જેણે, એ જ ખુદ લૂંટી ગયા અમને,
જરા સાવધ-વધુ જોખમ અહીં તો ઓળખાણે છે.
મળ્યો છે નાબુદા એના પછી થઈ છે દશા આવી,
હતાં તોફાન જે દરિયે, હવે મારાં વહાણે છે.
સુણું છું મારી વાતો તો મને એ થાય છે અચરજ,
કે મારાથી વધારે શું મને લોકો પિછાણે છે ?
કરી દે તીક્ષ્ણ એવી, મોતનું પણ માથું કાપી લે,
હવે આ જિંદગી મારી સમય ! તારી સરાણે છે.
જીવનના ભેદભાવો છે મરણની બાદ પણ બાકી,
કોઈ માનવ મઝારે છે કોઈ માનવ મસાણે છે.
હતા જે દેહ એ તો થઈ ગયા માટી મહીં માટી,
હતાં જે દિલ, હજી પણ તાજના આરસ પહાણે છે.
જગત ખેંચી રહ્યું છે એક તરફ, બીજી તરફ જન્નત,
ફસ્યો છે જીવ કે એને અહીં તો બેય તાણે છે.
કદર બેફામ શું માંગુ જીવનની એ જગત પાસે,
કે જ્યાંનાં લોકો સૌ કેવળ મરેલાને વખાણે છે.
- બરકત વિરાણી ‘બેફામ’
———————————————————————
ઓ દિલ, અમે જો પ્રેમમાં ખુદાના બની જતા,
તો એ જ ખુદ અમારા દીવાના બની જતા.
જગમાં અમે જો એકબીજાનાં બની જતા,
આ ધરતી આભ કેટલાં નાનાં બની જતા.
તારા વિના જે દિવસો વીતાવ્યા છે મેં અહીં,
તું હોત તો એ મારા જમાના બની જતા.
નક્કી હતી અમારા જીવનમાં તો બેખુદી,
મયખાર નહિ થતે તો દીવાના બની જતા.
સારું થયું કે દિલને તમે વશ કરી લીધું,
નહિ તો અમે જગતમાં બધાંના બની જતા.
આ લાગણી ને અશ્રુ જો મળતે મર્યા પ્રથમ,
બેફામ જીવવાનાં બહાનાં બની જતા
———————————————————————
તમારાં અહીં આજ પગલાં થવાનાં,
ચમનમાં બધાંને
ખબર થૈ ગઈ છે.
ઝુકાવી છે ગરદન બધી ડાળીઓએ,
ફૂલોની ય નીચી
નજર થૈ ગઈ છે.
શરમનો કરી ડોળ સઘળું જુએ છે
કળી
પાંદડીઓના પડદે રહીને,
ખરું જો કહી દઉં તો વાતાવરણ પર
તમારાં નયનની
અસર થૈ ગઈ છે.
બધી રાત લોહીનું પાણી કરીને
બિછાવી છે
મોતીની સેજો ઉષાએ,
પધારો કે આજે ચમનની યુવાની
બધાં સાધનોથી
સભર થૈ ગઈ છે.
હરીફો ય મેદાન છોડી ગયા છે
નિહાળીને
કીકી તમારાં નયનની,
મહેકંત કોમળ ગુલાબોની કાયા
ભ્રમર – ડંખથી
બેફિકર થૈ ગઇ છે.
પરિમલની સાથે ગળે હાથ નાખી-
કરે
છે અનિલ છેડતી કૂંપળોની,
ગજબની ઘડી છે તે પ્રત્યેક વસ્તુ,
પુરાણા
મલાજાથી પર થૈ ગઈ છે.
ઉપસ્થિત તમે છો તો લાગે છે ઉપવન,
કલાકારનું
ચિત્ર સંપૂર્ણ જાણે,
તમે જો ન હો તો બધા કહી ઊઠે કે;
વિધાતાથી
કોઇ કસર થૈ ગઇ છે.
‘ગની’, કલ્પનાનું જગત પણ છે કેવું,
કે આવી
રહી છે મને મારી ઇર્ષ્યા !
ઘણી વાર આ જર્જરિત જગમાં રહીને,
ઘણી
જન્નતોમાં સફર થૈ ગઇ છે.
જીવનના સવાલ હું રાખીશ
જવાબ તમને અર્પણ,
ખાલી જામના પ્યાલા હું રાખીશ શરાબ તમને અર્પણ,
મિત્રતા કરી છે તમારી સાથે કોઇ રમત નથી કરી,
કાંટાઓની વેદના હું રાખીશ ગુલાબ તમને અર્પણ....
ગામ આખું કહે છે
એ હસે છે તો
એના ગાલમાં સુંદર મજાના ખાડા પડે છે.
પણ હું પડ્યો પડ્યો ગણું છું,
તે ખાડામાં, મારા સિવાય
બીજા કેટલાં પડે છે ?
એવું પેલ્લી વાર બન્યું
ભૂલી ગયો નામ હું મારું !
એમણે હળવેકથી પૂછ્યું :
“શું છે નામ તમારું ?”
અમારો રસ્તો તો એક જ હતો
પણ ડિવાઈડરની એક એક બાજુએ રહ્યાં :
આથી અકસ્માત તો ના થયો,
એક પણ ના થયાં.
મને
વહેલો જગાડશો મા.
થોડીક તો જીવવા દો
જિંદગી સપનામાં !
એ થાસે નારાજ તો વધારે સતાવીશ,
એના વિચારો થકી હુ સપનામાં આવીશ્,
મે તો લખી નાખ્યુ છે જીવન એના નામે,
એક દિવસ જોઈ લે જો એની પાસે પણ લખાવીશ્
આપણું હોવું ય પ્રથમ કેવું હતું ?
કયાંક તું ને કયાંક હું એવું હતું,
ને પછી કેવા મળ્યા આપણે.....!
ના કંઇ લેવું હતું - દેવું હતું.
તમારા હરિ સધળે રે અમારા તો એક સ્થળે,
તમો રીઝો ચાંદરણે રે અમો રીઝું ચંદ્ર મળે.
એવું નથી કે પત્રતા નથી હોતી,
બને એવું કે આરાધના નથી હતી.
તને ગમે તે મને ગમે, પણ મને ગમે તે કોને ?
એક વાત તું મને ગમે તે, મને જ પૂછી જો ને
તને કહું કંઇ તે પહેલા તો તુ કહી દેતી, છો ને
તને ગમે તે મને ગમે…..
તારા હ્રદયની વિશાળતા વિશે લખું ??
કે તારી ને મારી મિત્રતા વિશે લખું ??
કોરીધાકોર તારી લાગણીઓ વિશે લખું ??
કે તને કોરી ખાતી આ એકલતા વિશે લખું ??
સમયે મારેલાં તમાચાઓ વિશે લખું ??
કે સંબંધમાં મળેલા વિશ્વાસઘાત વિશે લખું ??
સ્વપ્ન વીહોણી તારી રાતો વિશે લખું ??
કે નિસાસા થી ભરેલા તારા શ્વાસ વિશે લખું ??
સ્પંદન વીહોણા તારા અહેસાસ વિશે લખું??
કે કોઈને સ્પર્શેલા તારા સંભારણા વિશે લખું ??
લખવા માટે તો ઘણું બધુ છે મારા વાહલા,
હવે તુજ કહે કે હું શેના વિશે લખું ???
ભીંજીએ ભીંજાઇએ વ્હાલમાં વરસાદમાં,
ચાલને ચાલ્યા જઇએ હાથ લઇને હાથમાં.
આવ પહેરાવું તને એક લીલુછમ ગવન,
હું ઘટા ઘેઘૂર ઓઢુ આજ અષાઢી ગવન.
જો તમે કોઈને પ્રેમ કરતાં હો તો બીજા કશાની જરૂર નથી, પરંતુ જો તમે પ્રેમ ના કરતા હો
તો બીજું જે પણ તમારી પાસે હોય એનો કોઈ મતલબ નથી.
ભૂતકાળમાં જે આંસુ મેં પાડ્યા હતાં તે અત્યારે યાદ કરું છું ત્યારે હસવું આવે છે, પરંતુ
મને એ નહોતી ખબર કે ભૂતકાળમાં આપણે જે હસ્યા હતા એ અત્યારે યાદ કરવાથી પણ આંસુ આવે
છે.
અમારી જિંદગીનો આ સરળ સીધો પરિચય છે,
રુદનમાં વાસ્તવિકતા છે – ને હસવામાં અભિનય છે.
તમે આવો તો એને પણ જરા ઠપકા સમું લાગે,
આ મારું મન, ઘણાં વર્ષોથી મારામાં જ તન્મય છે.
તને મળવાનો છું હું એટલે હમણાં તો ચૂપ છું પણ
ખુદા તારા વિશે મારાય મનમાં સ્હેજ સંશય છે.
મને જોઈ નજરને શું સિફતથી ફેરવી લ્યો છો !
તમારી તો ઉપેક્ષા પણ ખરેખર બહુ કળામય છે.
હવે ક્યાં આગ્રહ છે કે ‘સૈફ’ સાકી હો મદિરા હો,
હવે તો શાંત ખૂણો પણ મળે તો એ સુરાલય છે.
કોઇની પણ વાતમાં પડતો નથી,
એટલે હું કોઇને નડતો નથી.
જે ઘડીએ જે મળ્યું મંજૂર છે,
ભાગ્ય સાથે હું કદી લડતો નથી.
કોણે છલકાવ્યા નજરના જામને,
આમ તો હું જામને અડતો નથી.
હામ હૈયામાં છે મારા એટલે,
ઠોકરો ખાઉં છું પણ પડતો નથી...
સાદગીમાં પણ સૌદયૅ હોય છે,
આંસુને ક્યા આભૂષણ હોય છે.
કહે છે વજન હોય છે,
એટલે આંસુ નીચે દડી પડે છે
પણ ખરાં વજનદાર આંસુઓ તો,
પોપચાંની ભીતરમાં છાનામાના તરે છે.
~*~*~*~*~*~*~*~*~*~*~*~*~*~
રણમાં ફર્યા કરવાનું પરિણામ જોઇ લ્યો,
આખર પડી ગયા અમે મૃગજળના પ્યારમાં!
~*~*~*~*~*~*~*~*~*~*~*~*~
ખબર નથી એને હું શું કહી ગયો
પ્રેમ મારો આસુંની ધારમા વહી ગયો
મળવાની છેલ્લી તક પણ ગુમાવી મે..
જ્યારે એને બીજો જીવનસાથી મળી ગયો
બિલકુલ ન હતો ગમ મને હ્યદયમાં….
બધુ જ ચુપચાપ સહી ગયો..
સ્વપ્ન થકી હજી હું નિહાળી લઉ છું એને,
બાકી તો જીવતો જ સાગરમાં ડુબી ગયો,
મિત્રોના સાથમાં હસી લઉ છું જરાક હું
નહિતર માર દર્દ તો ચુપચાપ જ પી ગયો,
રડાવી જાય છે ક્યારેક એની યાદ મને…
કારણ કે મારો 'પહેલો પ્રેમ અધુરો રહી ગયો'
~*~*~*~*~*~*~*~*~*~*~*~*~
રંગ ની પીછીં વગર તસ્વીર બનવી લીધી.
જીગર મા વસાવી ને જીન્દગી સજાવી લીધી
“હો ભીડમાં જ સારૂં, બધામાં ભળી જવાય,
એકાંતમાં તો જાતને સામે મળી જવાય;
સામે મળી જવાય તો બીજું તો કંઈ નહીં,
પણ કેમ છો કહીને ન પાછા વળી જવાય.”
સામાં મળ્યાં તો એમની નજરો ઢળી ગઈ,
રસ્તા મહીં જ આજ તો મંઝીલ મળી ગઈ.
સાચે જ મીણ જેવી હતી મારી જિંદગી,
દુઃખનો જરાક તાપ પડ્યો ઓગળી ગઈ.
મારાથી તોય આંસું વધુ ખુશનસીબ છે,
જેને તમારી આંખમાં જગ્યા મળી ગઈ.
કહેતી ફરે છે બાગમાં એક-એક ફૂલને,
તુજ આગમનની વાત હવા સાંભળી ગઈ.
‘આદિલ’ ઘરેથી નિકળ્યો મિત્રોને શોધવા,
ઓ દુશ્મની તું રાહમાં ક્યાંથી મળી ગઈ.
પ્રેમમાં ખેંચાણ છે, આવી ગઈ શ્રધ્ધા મને,
એ હવે કહેવાને આવે છે કે ભૂલી જા મને.
કૈંક ખામી આપણા આ પ્રેમનાં બંધનમાં છે,
છૂટવા માટે હજી દેખાય છે રસ્તા મને.
હું તને જોતે તો દુનિયાને પછી જોતે નહિ,
તું મને જોતે તો જોતી થઈ જતે દુનિયા મને.
થાય ટીકા આપની એ પણ મને ગમતું નથી,
હો પ્રશંસા આપની તો થાય છે ઈર્ષા મને.
હાથમાં આવી ગયું’તું એમનું આખું જીવન,
હું હતો ગાફિલ, નહીં દેખાયા એ મોકા મને.
આ સતત અવગણના એની મહેરબાની છે, ‘મરીઝ’,
ધીમે ધીમે એ કરી દેવાના બેપરવા મને.
“જાહેરમાં જે સાંભળી શરમાઈ જાય છે
તે ખાનગીમાં મારી ગઝલ દિલથી ગાય છે
એમાં અચંબો પામવા જેવું નથી કશું
થઈ જાય છે જો પ્રેમ તો એવુંય થાય છે”
લાજના ભાવથી નમી તે ગઝલ
જે પ્રથમ દ્રષ્ટિએ ગમી તે ગઝલ
આંખમાં આંજીને સ્નેહનો સુરમો
રાતભર સોગઠે રમી તે ગઝલ
દ્રષ્ટિ મળતાં જ પાંપણો મધ્યે
ઊગે સંબંધ રેશમી તે ગઝલ
એ તો છે ચીજ સર્વ મોસમની
નિત્ય લાગે મૌસમી તે ગઝલ
લિટી એકાદ સાંભળી ‘ઘાયલ’
હલબલી જાય આદમી તે ગઝલ
છેતરાયો કોલ પર એના
છતાંયે હું વચન એના હજી મંજૂર રાખું છું. !
ગગનવાસી ધરા પર બે ઘડી શ્વાસો ભરી તો જો.
જીવનદાતા, જીવનકેરો અનુભવ તું કરી તો જો.
સદાયે શેષશૈયા પર શયન કરનાર ઓ, ભગવન !
ફકત એક વાર કાંટાની પથારી પાથરી તો જો.
જીવન જેવું જીવન, તુજ હાથમાં સુપરત કરી દેશું
અમારી જેમ અમને એક પળ તું કરગરી તો જો.
નથી આ વાત સાગરની,આ ભવસાગરની વાતો છે;
અવરને તારનારા!તું સ્વયં એને તરી તો જો!
નિછાવર થઇ જઇશ, એ વાત કરવી સહેલ છે ‘નાઝીર’
વફાના શ્વાસ ભરનારા, મરણ પહેલાં મરી તો જો
જ્યારે જ્યારે તારી યાદ આવે છે,
મનમાં આખું અમદાવાદ આવે છે.
ગઝલ લખું છું હું તો તારું નામ લઈ
નામ વિન સ્હેજે ક્યાં સ્વાદ આવે છે.
ઝુલ્ફ ભીની તું ઝરુખેથી સંવારે છે
ને શહેર આખામાં વરસાદ આવે છે.
કાશ તું આ ઘડીયે આજે સાથ હોતે
યાદો થઈ હોઠે ફરિયાદ આવે છે.
આંખમાં ‘શીતલ’ જરા લહેરાય છે પાલવ
એ બાદ ગઝલ કેવી આબાદ આવે છે.
પાંપણની આડે હાથ મારા દઈ દીધાં છે મેં,
સૂરજને રોકવાનાં પ્રયત્નો કીધાં છે મેં.
તારાથી દૂર તોય ભલા થઈ શક્યો છું ક્યાં?
તારાથી દૂર દૂરનાં રસ્તા લીધાં છે મેં.
મારી વફાને શહેરમાં તારી વફા કહી,
તારા ઘણા ગુનાહોને બક્ષી દીધાં છે મેં.
મૃગજળનું માન રાખવા પાછો ફર્યો છું હું,
નહીંતર તો ઘાટ ઘાટનાં પાણી પીધાં છે મેં.
નૈનોથી જ્યાં મેં જોયા તમે દિલમાં વસી ગયા,
બંઘ કર્યા નયન તો તમે પાછા મળી ગયા.
આકાશની બુલંદિમાં તમે ક્યાં ક્યાં છૂપી ગયા,
સૂરજ ઢળી ગયો તો સિતારામાં ભળી ગયા.
જીવનની કપરી વાટમાં તમે સંતાઈ ક્યાં ગયા?
પુષ્પોની મહેક આવતાં અમે કાંટા ભૂલી ગયા.
લાગ્યું છે આ ગ્રહણ કે તમસમાં ભળી ગયા,
ઝુલ્ફો ઉઠાવો ત્યાં જ તમે ચાંદ થઈ ગયા.
મારી ગઝલ કિતાબમાં તમે અકબંધ થઈ ગયા,
બાકી રહેલા પાનાં ભલે કોરાં રહી ગયા
દુઃખમાં રડી લેવાની પણ
મઝા અનેરી હોય છે,
હારેલી જીંદગી જીવવાની પણ મઝા અનેરી હોય છે.
કીનારા પર વહાણ હંકારનારાઓ તમને શું ખબર,
તૂફાન માં કશ્તી ગુમાવવાની પણ મઝા અનેરી હોય છે.
તમામ ઉમર જેને પામવાની તડપ હોય પરંતુ,
તેને મેળવીને ગુમાવાની પણ મઝા અનેરી હોય છે.
બે હાથ વડે ઝીંદગી ઉલેચનારાઓ એટલું પણ જાણો કે,
છેલ્લા શ્વાસે હથેળી ખાલી જોવાની પણ મઝા અનેરી હોય છે.
એક વાટ પકડી ને ચાલનારાઓ મંઝીલ જરુર પામે છે,
કીન્તુ માર્ગ માં ભટકી જવાની પણ મઝા અનેરી હોય છે.
દુનીયા જીતનારા ઘણાં સીકંદરો ભૂલાઈ ગયાં ,
એક-બે ના દીલ જીતી ચાલી જવાની પણ મઝા અનેરી હોય છે
જિંદગીને જીવવાની ફિલસુફી સમજી લીધી
જે ખુશી આવી જીવનમાં આખરી સમજી લીધી
દુ:ખતો એનું છે કે એ દુનીયાના થઇને રહી ગયા
કે જેના ખાતર મારી દુનીયા મેં જુદી સમજી લીધી
કંઇક વેળા કઇક મુદ્દતને અમે માની નથી
તો કંઇ વેળા એક પળને જિંદગી સમજી લીધી
કે હવે રહી રહીને માંગે છે પરિવર્તન ‘મરીઝ’
કે મારી બરબાદી ને જેની ખુશી સમજી લીધી.
“હતી દ્રષ્ટિ પરંતુ એમાં કંઈ રંગીનતા નો’તી,
હ્રદય શું છે મને એ વાતની કંઈ કલ્પના નો’તી,
તમારા સમ તમે આવ્યા જીવનમાં એની પેહલાં તો
પરીઓની કથાઓ પર, જરાયે આસ્થા નો’તી.”
- સૈફ
પાલનપુરી
કહેતા જે દાદી વારતા, એવી પરી છે દોસ્ત
આંખોમાં એની યાદની મહેફીલ ભરી છે દોસ્ત
પાદરની ભીની મહેકથી ભીનો હજીયે છું
ખળખળ નદી આ લોહીની નસમાં ભરી છે દોસ્ત
એઓ ખરા છે આમ તો, એ તો કબુલ પણ
મારીય વાત આમ જુઓ તો ખરી છે દોસ્ત
‘કૈલાસ’ એને ભૂલવું સંભવ નથી છતાં
ભૂલી જવાની આમ તો કોશીશ કરી છે દોસ્ત
સુંવાળો છે શિતળ પવન આજ રાતે, પ્રસારે છે ખુશ્બુ ચમન આજ રાતે,
રૂપેરી છે આંખો ગગન આજ રાતે, ખીલે કાં ન કુદરતનું મન આજ રાતે,
ન કાં હોય એ સૌ મગન આજ રાતે, કે લીલાનું થાશે મિલન આજ રાતે.
હતી કલ્પનામાં જે રાહત ની દુનીયા, મને જોવા મળશે એ રંગતની દુનીયા,
મહોબ્બતની આંખો મહોબ્બતની દુનીયા, બની જાશે ઘર એક જન્નતની દુનીયા,
થશે હુર નું આગમન આજ રાતે, કે લીલાનું થાશે મિલન આજ રાતે.
જીવનને કહો આશ દિપક જલાવે, હ્રદય લાગણીઓ ના તોરણ બનાવે,
ઊંમગો શયન સેજ સુંદર બનાવે, નયનનું છે એ કામ પાંપણ બિછાવે,
પધારે છે એ ગુલબદન આજ રાતે, કે લીલાનું થાશે મિલન આજ રાતે.
વહે છે નસે નસ માં જેની મહોબ્બત, નયનમાં છે જેની સદા રમ્ય સુરત,
હ્રદય મારું છે જેની સંપુર્ણ મિલ્કત, કવનમાં છે જેની જવાની ની રંગત,
હું ગાઇશ એના કવન આજ રાતે, કે લીલાનું થાશે મિલન આજ રાતે.
હું દમ જેની પ્રીતીનાં ભરતો રહ્યો છું, જુદાઇમાં જેની હું મરતો રહ્યો છું,
વિચારોમાં જેના વિચરતો રહ્યો છું, કવિતા સદા જેની કરતો રહ્યો છું,
થશે એનાં સો સો જતન આજ રાતે, કે લીલાનું થાશે મિલન આજ રાતે.
પ્રથમ પ્રેમ મંદિરમાં લાવીશ એને, પછી ભેટ દિલની ધરાવીશ એને,
બધી આપવીતી સુણાવીશ એને, કહું શું કે શું શું જણાવીશ એને,
થશે દિલ થી દિલનું કથન આજ રાતે, કે લીલાનું થાશે મિલન આજ રાતે.
કહો કોઇ ‘આસીમ’ને વીણા ઉઠાવે, ગઝલ એક મીઠી મિલન ની સુણાવે,
ન ઉતરે નશો એવી રંગત જમાવે, મહોબ્બતના માદક તરંગે ચઢાવે,
એ પુરું કરે છે વચન આજ રાતે, કે લીલાનું થાશે મિલન આજ રાતે.
http://rankaar.com/?s&paged=53
નદીની રેતમાં રમતું નગર મળે ન મળે,
ફરી આ દ્રશ્ય સ્મૃતિપટ ઉપર મળે ન મળે.
ભરી લો શ્વાસમાં એની સુગંધનો દરિયો,
પછી આ માટીની ભીની અસર મળે ન મળે.
પરિચિતોને ધરાઈને જોઈ લેવા દો,
આ હસતા ચહેરા; આ મીઠી નજર મળે ન મળે.
ભરી લો આંખમાં રસ્તાઓ, બારીઓ, ભીંતો,
પછી આ શહેર, આ ગલીઓ, આ ઘર મળે ન મળે.
રડી લો આજ સંબંધોને વીંટળાઈ અહીં,
પછી કોઈને કોઈની કબર મળે ન મળે.
વળાવા આવ્યા છે એ ચહેરા ફરશે આંખોમાં,
ભલે સફરમાં કોઈ હમસફર મળે ન મળે.
વતનની ધૂળથી માથુ ભરી લઉં ‘આદિલ’,
અરે આ ધૂળ પછી ઉમ્રભર મળે ન મળે.
અમે ધારી નહોતી એવી અણધારી કરી લીધી,
અજાણી આંખડીએ ચોટ ગોઝારી કરી લીધી.
કોઈનાથી અમે બે વાત શું પ્યારી કરી લીધી!
જવાનીમાં મરણની પૂર્વતૈયારી કરી લીધી.
અમે મગરૂર મનને મારી લાચારી કરી લીધી,
કરી લીધી જીવન તારી તરફદારી કરી લીધી.
ઘડીઓ આ જુદાઈની અને તે પણ જવાનીમાં?
અમે આ પણ સહન તલવાર બેધારી કરી લીધી.
મને કંઈ વાત તો કરવી હતી અલગારી મન મારા,
વળી કોના થકી તેં પ્રીત પરબારી કરી લીધી!
ભલે એ ના થયાં મારાં, ભલા આ સ્નેહ શું કમ છે?
ઘડીભર સાથ બેસી વાત બે પ્યારી કરી લીધી.
કસુંબલ આંખડીના આ કસબની વાત શી કરવી?
કલેજું કોતરી નાજુક મીનાકારી કરી લીધી.
મઝાની ચાંદનીમાં નોતરી બેઠા ઉદાસીને,
અમે હાથે કરીને રાત અંધારી કરી લીધી.
હવે મિત્રો ભલે ગુસ્સો ગઝલ પર ઠાલવે ‘ઘાયલ’,
અમારે વાત બે કરવી હતી પ્યારી, કરી લીધી.
નિહાળી નેત્ર કોઇના એ તારું ન્યાલ થઇ જાવું
અને સ્મિત આછું મળતાં મારું માલામાલ થઇ જાવું
દિવસ વીતી ગયા એ ક્યાંથી પાછા લાવું દિલ મારા
બહુ મુશ્કેલ છે ‘ઘાયલ’ માંથી ‘અમૃતલાલ’ થઇ જાવું
દશા મારી અનોખો લય અનોખો તાલ રાખે છે
કે મુજને મુફલીસીમાં પણ એ માલામાલ રાખે છે
દશા મારી….
નથી એ રાખતા કંઇ ખ્યાલ મારે કેમ કહેવાયે
નથી એ રાખતાતો કોણ મારો ક્યાલ રાખે છે
કે મુજને મુફલીસીમાં…. દશા મારી….
મથે છે આંબવા કિંતુ મરણ આંબી નથી શકતું
મને લાગે છે મારો જીવ ઝડપી ચાલ રાખે છે
કે મુજને મુફલીસીમાં…. દશા મારી….
જમાનો કોણ જાણે વેર વાળે છે કયા ભવનું
મળે છે બે દિલો ત્યાં મધ્યમાં દિવાલ રાખે છે
કે મુજને મુફલીસીમાં…. દશા મારી….
જીવનનું પુછતા હો તો જીવન છે ઝેર ‘ઘાયલ’ નું
છતાં હિંમત જુઓ કે નામ ‘અમૃતલાલ’ રાખે છે
કે મુજને મુફલીસીમાં…. દશા મારી….
ધારો કે એક સાંજ આપણે મળ્યાં અને આપણે હળ્યાં
પણ આખા આ આયખાનું શું?
ખુલ્લી આ આંખ અને કોરી કિતાબ એને ફરીફરી કેમ કરી વાંચશું?
માનો કે હોઠ સહેજ મ્હોરી ઉઠ્યાં ને છાતીમાં મેઘધનુષ ફોરી ઉઠ્યાં
પણ બળબળતી રેખાનું શું?
આકાશે આમ ક્યાંક ઝુકી લીધું ને ફૂલોને ‘કેમ છો?’ પૂછી લીધું
પણ મૂંગી આ વેદનાનું શું?
માનો કે આપણે ખાધું-પીધું અને માનો કે રાજ! થોડું કીધુંયે રાજ,
પણ ઝૂરતા આ ઓરતાનું શું?
ધારો કે રાણી! તમે જીતી ગયાં અને ધારો કે વાયરા વીતી ગયા
પણ આ માંડેલી વારતાનું શું?
પ્રણયમા જવાની નિચોવાઇ જાશે
હવે હસતાં હસતાં ય રોવાઇ જાશે.
ન રહેશે હવે હાથ હૈયું ન રહેશે,
એ મોતી નથી કે પરોવાઇ જાશે.
નયન સાથ રમવા ન એને જવાદો
હ્રદય સાવ બાળક છે ખોવાઇ જાશે.
મરણને કહો પગ ઉપાડે ઝડપથી,
નહીં તો હવે શ્વાસ ઠોવાઇ જાશે.
સિધાવો, ન ચિંતા કરો આપ એની !
કાંઇ કામમાં મન પરોવાઇ જાશે.
કદી દાનની વાત ઉચ્ચારશો મા
કર્યું કારવ્યું નહી તો ધોવાઇ જાશે.
નિહાળ્યા કરો જે કંઇ થાય છે તે
વિચારો નહિં, મન વલોવાઇ જાશે.
વગોવે ભલે મિત્રો ‘ઘાયલ’ વગોવે !
હતું નામ શું કે વગોવાઇ જાશે ?
આંખો રડી પડી અને રેલાય છે અવાજ
છે બંધ હોઠ તોય વહી જાય છે અવાજ
બોલ્યા તમે એ વાતને વર્ષો થઇ ગયા
દિલમાં હજીય કેમ એ પડઘાય છે અવાજ
હોઠોનું સ્મિત આંખના મદમસ્ત ઇશારા
શબ્દો વિનાય આજ તો સંભળાય છે અવાજ
છે એમનાથી તો એ પરિચિત ઘણો છતાં
દિલની છે વાત એટલે શરમાય છે અવાજ
દિલની દિવાલો ગુજંતી થઇ જાય છે ‘મહેંક’
જો એની યાદનો કદી અથડાય છે અવાજ
આંખો રડી પડી અને રેલાય છે અવાજ
છે બંધ હોઠ તોય વહી જાય છે અવાજ
જન્મોજનમની આપણી સગાઇ,
હવે શોધે છે સમજણની કેડી
આપણા અબોલાથી ઝૂર્યા કરે છે
હવે આપણે સજાવેલી મેડી.
બોલાયેલા શબ્દોના સરવાળા-બાદબાકી
કરતું રહ્યું છે આ મન
પ્રત્યેક વાતમાં સોગંદ લેવા પડે
છે કેવું આ આપણું જીવન
મંઝિલ દેખાય ને હું ચાલવા લાગું ત્યાં
વિસ્તરતી જાય છે આ કેડી.
રંગીન ફૂલોને મેં ગોઠવી દીધાં છે તેથી
ખીલેલો લાગે આ બાગ,
ટહુકાને માંડ માંડ ગોઠવી શક્યો, પણ
ખરી પડ્યો એનોય રાગ
ઊડતાં પતંગિયાઓ પૂછે છે ફૂલને !
તારી સુગંધને ક્યાં વેરી?
બેસી નિરાંતે બે ઘડી પૃથ્થકરણ કરતા રહો,
જે પણ મળે સારું, સતત ગ્રહણ કરતા રહો.
એ ભ્રમ કદી ન પાળો, આકાશ અહીંથી અહીં સુધી,
ક્ષિતિજ કંઈ સીમા નથી, જો વિસ્તરણ કરતા રહો.
જેની ઉપર ના હક હતો, ના છે, ના કદી બનવાનો,
મનમાં નિરંતર એ વ્યક્તિનું સ્મરણ કરતા રહો.
આ પ્રેમ નામના ગ્રંથનો ફેલાવ વધવો જોઈએ,
જો પ્રત કદી ખૂટી પડે, તો સંસ્કરણ કરતા રહો.
પીંડને ફરતે ત્વચા ને રક્ત-અસ્થિ-વસ્ત્ર હો,
અહીં તો પહેલેથી રૂઢિ છે, આવરણ કરતા રહો.
એ નામ અગર લખવું મુમકિન નથી, કંઈ નહીં,
ખાલી જગાના બેય છેડે અવતરણ કરતા રહો.
જે સમય ચાલ્યો ગયો એ આવશે ક્યારેક તો,
એ ગલી, એ ઘર, મને બોલાવશે ક્યારેક તો.
એક પડછાયો સતત એવું વિચારી દોડતો,
આ જ રસ્તે ભીંત એની આવશે ક્યારેક તો.
જાત હોમીનેય પંખી કામડીની કેદથી,
બાણ જેવા બાણને છોડાવશે ક્યારેક તો.
એ જ આશા પર નિરંતર રણ હજી જીવ્યે જતું,
માછલીને ઝાંઝવામાં ફાવશે ક્યારેક તો.
વૃક્ષ કેવળ ફળ તને બેસે જ એવું કંઈ નથી,
છાંયડો પણ બીજ એનું વાવશે ક્યારેક તો.
એમ સમજી હું સમયની બંધ મુઠ્ઠી રાખતો,
કોઈ આવી આંગળી ખોલાવશે ક્યારેક તો.
તકદીર ખુદ ખુદાએ લખી પણ ગમી નથી,
સારું થયું કે કોઈ મનુજે લખી નથી.
કેવા શુકનમાં પર્વતે આપી હશે વિદાય,
નિજ ઘરથી નીકળી નદી પાછી વળી નથી.
શ્રદ્ધાનો હો વિષય તો પુરાવાની શી જરૂર?
કુરઆનમાં તો ક્યાંય પયગમ્બરની સહી નથી.
ડૂબાડી દઈ શકું છું ગળાબૂડ સ્મિતને,
મારી કને તો અશ્રુઓની કંઈ કમી નથી.
મૃત્યુની ઠેસ વાગશે તો શું થશે ‘જલન’,
જીવનની ઠેસની હજુ કળ વળી નથી.
આંખ ભીની હોય ત્યારે સ્મિત મુખ પર જોઇએ,
જિંદગીની બેઉ બાજુ એમ સરભર જોઇએ;
છો રહે ફોરમ વિહોણાં જિંદગીનાં વસ્ત્ર સૌ
ફૂલ પીસીને કદી મારે ન અત્તર જોઇએ.
- મનહરલાલ ચોકસી
*
ક્યાં કદી સહેલાઇથી સમજાય છે માણસ હવે
વિસ્તરે છે એમ ટુંકો થાય છે માણસ હવે.
આભને આંબી જવાના હોય છે સ્વપ્ના ફકત,
માત્ર પડછાયો બની લંબાય છે માણસ હવે.
- આશિત હૈદરાબાદી
*
તું બને વરસાદ તો ઇચ્છાઓ જામગરી બને,
ને રમત અગ્નિ અને જળની વધુ અઘરી બને;
રામ બનવાનું બહુ અઘરું નથી હોતું મગર
શર્ત એ છે કે નિખાલસ એક જણ શબરી બને.
- મુકુલ ચોકસી
*
મનને સમજાવો નહીં કે મન સમજતું હોય છે,
આ સમજ, આ અણસમજ, એ ખુદ સરજતું હોય છે;
ઓગળે તો મૌનથી એ ઓગળે ઝળહળ થતું,
શબ્દનું એની કને ક્યાં કૈં ઉપજતું હોય છે !
-
ચાહ્યું સઘળું તે મળી જાય, પછી શું કરશે ?
તું જે શોધે છે, જડી જાય પછી શું કરશે ?
આંખ ચોળીને જગત જોવાની આદત છે,
કોઈ આંખોમાં વસી જાય, પછી શું કરશે ?
અબઘડી તો તું ગઝલ કહીને ગુજારે છે સમય,
દુઃખની આ રાત વીતી જાય પછી શુ કરશે ?
શબ્દ હાથોમાં ગ્રહ્યા, ત્યાં તો થયા હાથ મશાલ,
શબ્દ જ્યારે લોહીમાં ભળી જાય, પછી શું કરશે ?
કામનાનું પશુ હણવા તું ભલે નીકળ્યો છે,
થઈને એ ઘાયલ બચી જાય, પછી શું કરશે ?
આંસુઓ શબ્દમાં પલટાતા રહે પણ ક્યાં સુધી ?
લોકો મહેફિલમાંથી ઊઠી જાય, પછી શું કરશે ?
છલકતી જોઇને મોસમ તમારી યાદ આવી ગઇ.
હતી આંસુથી આંખો નમ, તમારી યાદ આવી ગઈ.
પ્રણયના કોલ દીધા‘તા તમે પૂનમની એક રાતે,
ફરીથી આવી એ પૂનમ, તમારી યાદ આવી ગઇ.
નિહાળ્યો જ્યાં કોઇ દુલ્હનનો મેં મહેંદી ભરેલો હાથ,
બસ એ ઘડીએ, તમારા સમ, તમારી યાદ આવી ગઇ.
અધૂરી આ ગઝલ પૂરી કરી લઉં , એવા આશયથી,
ઊઠાવી જ્યાં કલમ પ્રિતમ, તમારી યાદ આવી ગઇ.
કેટલા હસમુખ હતા ને કેવા દીવાના હતા,
આપણે જ્યારે જીવનમાં એકબીજાના હતા.
મંદીરો ને મસ્જીદોમાં જીવ ક્યાંથી લાગશે,
રસ્તે રસ્તે જ્યાં સફરમાં એના મયખાના હતા.
આપને એ યાદ આવે તો મને યાદ આપજો,
મારે શું કહેવું હતું, શું આપ કહેવાના હતા.
કેટલું સમજાવશે એ લોકને તું પણ “આદિલ”
તારા પોતાના તને ક્યાંથી સમજવાના હતા.
<
તમારી મૂંગી આંખમાં જવાબોના જવાબો છે
છતાં બેચેન થઈ હું કેટલાયે પ્રશ્ન પૂછું છું;
મને સમજાતું નથી કે પ્રેમમાં આ શું કરું છું હું?
તમે રડતા નથી ને તોપણ તમારી આંખ લૂછું છું.
સફળતા જિંદગીની, હસ્તરેખામાં નથી હોતી;
ચણાયેલી ઈમારત એના નકશામાં નથી હોતી.
સુભાગી છે સિતારા કે ગણતરી થાય છે એની,
પ્રણયમાં નહિ તો કોઈ ચીજ ગણનામાં નથી હોતી.
મને દીવાનગી મંજૂર છે આ એક બાબત પર,
મહોબ્બતની મજા તમને સમજવામાં નથી હોતી.
તમે મારાં થયાં નહિ તોય મારાં માનવાનો છું,
કમી સચ્ચાઈમાં હોય છે, ભ્રમણામાં નથી હોતી.
વધુ હસવાથી આંસુ આવતાં જોઈને પૂછું છું,
અસર એનાથી ઊલટી કેમ રોવામાં નથી હોતી ?
હવે આથી વધુ શું ખાલી હાથે દિન વિતાવું હું ?
કે મારી જિંદગી પણ મારા કબજામાં નથી હોતી.
ન શંકા રાખ કે મારી ગરીબી બહુ નિખાલસ છે,
છે એ એવી દશા જે કોઈ પરદામાં નથી હોતી.
ધરાવે છે બધા મારા જ પ્રત્યે સંકુચિત માનસ,
જગા મારે જ માટે જાણે દુનિયામાં નથી હોતી.
કોઈ આ વાત ને સંજોગનો સ્વીકાર ના માને,
જગતની સૌ ખુશી મારી તમન્નામાં નથી હોતી.
મને છે આટલો સંતોષ દુનિયાની બુરાઈનો,
વિકસવાની તો શક્તિ કોઈ કાંટામાં નથી હોતી.
બધે મારાં કદમની છાપ ના જોયા કરે લોકો,
કે મંઝિલ મારી મારા સર્વ રસ્તામાં નથી હોતી.
મળ્યો છે સૌને જીવનમાં સમય થોડોક તો સારો,
ફિકર પોતાની કોઈનેય નિદ્રામાં નથી હોતી.
બીજા તો શું મને અંધકારમાં રાખીને છેતરશે ?
કે મારી જાત ખુદ મારીય છાયામાં નથી હોતી.
ગઝલમાં એ જ કારણથી હું મૌલિક હોઉં છું ‘બેફામ’
પીડા મારાં દુ:ખોની કોઈ બીજામાં નથી હોતી.
વિદાય વખતે એમની પાસે એક નિશાની માંગી
મેં એક નિશાની માંગી
અશ્રુઓથી ભીંજાયેલી એક કહાની માગી,
મારા ઘરડા દિવસો માટે થોડીક જવાની માંગી…
મેં એક નિશાની માંગી…
મેં કરી વિનંતી
કે જાગતો રહીશ હું કયાં સુધી મને કોઇ હાલરડું આપો,
બાળક મનને રમવા માટે એક રમકડું આપો;
ઝુલ્ફની ખુશ્બો; સ્મિતની રોનક, નયનની મસ્તી આપો,
જતાં જતાં મારા સૂના મનને કંઇક તો વસ્તી આપો.
વિરહની રાતો પોતે જેને જીવની જેમ સંભાળે,
આપો એક વચન કંઇ એવું લાખ વરસ જે ચાલે.
પાયલ પહેર્યા બાદ પડયાં જે તે સૌ પગલાં આપો,
મેં એક નિશાની માંગી…
સૂણી વિનંતી બોલ્યા તેઓ નજરને નીચી રાખી,
‘દિલ જ્યાં આપ્યું પછી કહો શું આપવા જેવું બાકી?’
મારી યાદ હશે જો દિલમાં ને જો સૂરજ ઢળશે,
પ્રેમના સોગંદ રણમાંથી પણ તમને પનઘટ મળશે.
ઝુલ્ફની ખુશ્બો, સ્મિતની રોનક, નયનની મસ્તી મળશે,
ક્ષણભર યાદ કરી જો લેશો વસ્તી વસ્તી મળશે.
બાકી જેને ભૂલી જવું હો એ જ કહાની માંગે,
પ્રીતમ જેના મનમાં શંકા - એ જ નિશાની માંગે.
કેવો પ્રીતભર્યો આ ઠપકો, કેવી શીખ મજાની,
આથી બહેતર સૈફ શું મળતે બીજી કોઇ નિશાની !
પ્રણયની સફરનાં ક્યાં નકશા મળે છે,
તમે ચાલવા માંડો રસ્તા મળે છે.
ઉછાળી જુઓ પ્રેમનું પરચુરણ બસ,
પરત તમને બમણાં એ સિક્કા મળે છે.
તમે ચોખવટ પહેલાં ખુદથી કરી લ્યો,
તમે ‘ના’ કહો છો મને ‘હા’ મળે છે.
તમે સ્મિત આપી ગયાં ચિત્ત ચોરી,
હવે આંખને રોજ સપનાં મળે છે.
અહીં જાતમાંથી જો નીકળી શકો તો,
પછી કોઈ હૈયામાં જગ્યા મળે છે.
તમે જાણો છો હું મનાવું છું તેથી,
રીસાવા ઘણાં તમને બ્હાના મળે છે.
મને જોઈ લઉ ત્યાં શરૂ થાય નાટક
પછી હું જીવું એ બની જાય નાટક
આ હૈયું રડે ને હું આંખો હસાવું,
કહો, રોજ કઈ રીતે ભજવાય નાટક.
સતત પાત્ર જેવું જીવી લઉં છું તો પણ,
મને જિંદગીનું ન સમજાય નાટક.
બધાં પ્રેક્ષકો તો ઉઠીને ગયાં છે,
છતાં શ્વાસનું કેમ લંબાય નાટક ?
હું અભિનયમાં જીવન ગુમાવી રહ્યો’તો,
અને કોઈ બોલ્યું ‘આ કહેવાય નાટક.’
તમને સમય નથી અને મારો સમય નથી;
કોણે કહ્યું કે આપણી વચ્ચે પ્રણય નથી !
વીસરી જવું એ વાત મારા હાથ બહાર છે,
ને યાદ રાખવું એ તમારો વિષય નથી !
રોકી રહી છે તમને તમારી શરમ, અને
મારા સિવાય મારે બીજો કોઈ ભય નથી !
હું ઈન્તજારમાં ને તમે હો વિચારમાં,
એ પણ છે શરૂઆત, કૈં આખર-પ્રલય નથી !
એવું નથી કે એળે ગઈ મારી ઝંખના
એવું નથી કે સાવ તમારે હૃદય નથી !
જીતની અંતમાં અપાય એવું ઈનામ માગું છું,
મારી જિંદગીમાં લખવા તારું નામ માગું છું.
અહમના ઉન્માદમાં છકી જાવું છે હવે,
તારા હોવાપણાનું મારામાં અભિમાન માગું છું.
અપમાનનો ભાર ખુશીથી પચાવું છું પણ,
તું કરે હૃદયથી તો થોડું સન્માન માગું છું.
વ્યસ્તવાળી જિંદગી જો કે મને ગમે છે,
તારા જીવનની બે પળ સુમસાન માગું છું.
રાહ પર આવ જા છે પરીચિત ચહેરાની
તારી સાથે ચાલવા કેડી ગુમનામ માગું છું.
હોય જે કૈં શક્યમાં મળજો મને,
સાવ પૂરા સત્યમાં મળજો મને.
ના રહે અવકાશ કોઈ તર્કનો,
શુદ્ધ એવા તથ્યમાં મળજો મને.
સ્થિર રાખી ચિત્ત હું વીંધી શકું,
એમ ફરતા લક્ષ્યમાં મળજો મને !
બસ મળો તો આપણા થૈને મળો,
ના કદી પણ અન્યમાં મળજો મને.
કોઈ અંતિમનો નથી આગ્રહ ‘સુધીર’
એ જ ઈચ્છું મધ્યમાં મળજો મને !
અહીં કુદરત જુઓ કૈ વૃક્ષ પર વૃક્ષો ઉગાડે છે
વળી આગળ વધી એનાં ઉપર ફળ-ફૂલ ઉગાડે છે
પુરાવો હોય શું એથી વધુ એની હયાતીનો ?
વીતે બેહોશ રાત્રિ, પણ સવારે પુન: જગાડે છે
હશે જે રૂપ, આઈનો બધાને એ બતાડે છે
બધો છે દોષ મનનો કે કોઈ એને ગમાડે છે
હશે એના બગીચામાં ફૂલો, પણ ખુશ્બૂ વિનાનાં
અકોણાઈ કરી જે બાગ બીજાનાં ઉજાડે છે
કહો દરિયાને કે એ ગર્વ છોડી શાંત થૈ બેસે
પી લેશું એક ઘૂંટે, કાં તરસ મારી જગાડે છે ?
બધો આધાર છે ઉપયોગના વિવેક પર ‘સુધીર’
મળે છે હૂંફ અગ્નિથી, વધે એ તો દઝાડે છે.
જીવવા માટે સતત છે દોડવાનું, એ જ તો વાંધો પડ્યો છે શ્વાસને.
બંધ આંખે ચિત્ર આખું દોરવાનું, એ જ તો વાંધો પડ્યો છે શ્વાસને.
તેં કહ્યું ને મેં તરત માની લીધું, પણ કંઈ સમસ્યા દોસ્ત રસ્તામાં હતી.
ઘર વગર સરનામું કાયમ શોધવાનું, એ જ તો વાંધો પડ્યો છે શ્વાસને.
સૂર્ય પાછો કાં ઊગ્યો ? કાં આથમી સાંજે ગયો… ? ને રાત પણ શાને થઈ ?
રોજ ઊઠી કોક કારણ ખોળવાનું, એ જ તો વાંધો પડ્યો છે શ્વાસને ?
એમણે એવો સમયને આંતર્યો, કે ત્યાં જ ખોવાઈ ગયા’તા આપણે
વ્યર્થ ઘટનાઓ નિહાળી ડોલવાનું, એ જ તો વાંધો પડ્યો છે શ્વાસને.
આપણા હાથે જ સંબંધો સતત ઊગ્યા હતા, ફાલ્યા હતા ને અંતમાં,
આપણા હાથે જ સગપણ તોડવાનું, એ જ તો વાંધો પડ્યો છે શ્વાસને.
જે કહ્યું માને વિધાતાનું એ મુકદ્દર હું નહીં
આટલો વૈભવ છતાં ખારો સમંદર હું નહીં
મેં મુકદ્દરથી ઘણુંયે મેળવ્યું ’મેહુલ’ અહીં
જાય ખાલી હાથ તે પેલો સિકંદર હું નહીં
જે મસ્તી હોય આંખોમાં સુરાલયમાં નથી હોતી
અમીરી કોઈ અંતરની મહાલયમાં નથી હોતી
શીતળતા પામવાને માનવી તું દોટ કાં મૂકે
જે માની ગોદમાં છે એ હિમાલયમાં નથી હોતી
એક વિતેલા સમયની પળને પંપાળું જરા
ફૂલની છે આંખ ભીની સહેજ એ ખાળું જરા
લાવ, ચાદર ઓઢીએ આ રાતના અંધારની
સ્વપ્નના સૂરજથી મારી ઊંઘ અજવાળું જરા
પ્રણયનું દર્દ જ્યારે પહેલવહેલું દિલમાં પ્રગટ્યું’તું
તો લાગ્યું માનવીને આ બહુ કપરી મજલ આવી
રજૂ કરવા હ્રદયના દર્દને મથતો હતો એ તો
વહારે એટલે એની ગગન પરથી ગઝલ આવી
જીવન-ઉપાસનાની સદા ધૂન છે મને
હું જિંદગીનો એક નવો દ્રષ્ટિકોણ છું
મારી વિચાર-જ્યોત મને માર્ગ આપશે
છું એકલવ્ય હું જ અને હું જ દ્રોણ છું
એકાદ એવી યાદ તો છોડી જવી હતી,છૂટ્ટા પડ્યાની વાતને ભૂલી જવી હતી
વહેતા પવનની જેમ બધું લઈ ગયાં તમે,થોડીઘણી સુગંધ તો મૂકી જવી હતી
કોઈ સ્મિતે સ્મિતે સળગે છે.કોઈ રડીને દિલ બહેલાવે છે,
કોઈ ટીપે ટીપે તરસે છે,કોઈ જામ નવા છલકાવે છે,
સંજોગના પાલવમાં છે બધું,દરિયાને ઠપકો ના આપો,
એક તરતો માણસ ડૂબે છે,એક લાશ તરીને આવે છે
--
અહીં રહીશું તો ય કેટલું ? – મુકામ નથી !
હે જીવ ! ચાલુ ક્યાં ય આપણો વિરામ નથી !
સહાનુભૂતિ નથી, આશરાનું ધામ નથી;
અહીં તો કોઈના ય દિલમાં વસ્યો રામ નથી !
તમારી માંગ મુજબ લાગણી વહાવું હું ? –
હૃદય છે, કાંઈ આ બજારનું લિલામ નથી !
ખુશી પડે તો મળો, યા ન મળો, આંહીં તો
વિનયનું સૌને નમન, કોઈને સલામ નથી !
ભરોસો કેમ કરું સુસ્ત મારા ભાગ્ય ઉપર;
જરાય એનો સમય પર રહ્યો દમામ નથી !
કહે છે પ્રીત સમો કોઈ નથી આસવ ને
નયના જેવું કોઈ જોરદાર જામ નથી !
હવે જરૂર નથી રંગની કે મસ્તીની
ધરાવી જિન્દગી છે, કલ્પનાનું કામ નથી !
ક્ષિતિજો સ્વચ્છ રહે કેમ કરી જીવનની ? –
અપેક્ષાઓની આ વણઝારનો વિરામ નથી !
ડાળેથી વિખૂટા પડતાં વસમું લાગ્યું
રજકણથી સંગાથે ઉડતાં વસમું લાગ્યું
સફળ થવાનો વિકટ રસ્તો સહેલો લાગ્યો
નિષ્ફળતાની કેડી ચડતાં વસમું લાગ્યું
ગણપતિ સ્થાપન પૂજી કંકુ થાપા દીધા
ભીંત ઉપર લાગણીઓ જડતાં વસમું લાગ્યું
એ દોસ્ત નથી સહેલું તું પણ અજમાવી જો જે
આંખેથી આંસુને દડતાં વસમું લાગ્યું
ધાર્યા મુજબ કંઈ હતું ના તો પણ વાંચ્યું
જીવતરનું પાનું ઉઘડતાં વસમું લાગ્યું
અઢળક બીબાનું સર્જન કરતા ઈશ્વરને
એક જ ઘાટ ફરીથી ઘડતાં વસમું લાગ્યું
કંઈક ફણીધર આડા ઊતર્યા, કંઈ થયું ના
ઈર્ષાનો એરૂ આભડતાં વસમું લાગ્યું.
कंही पर जग लिए तुम बिन, कंही पर तो सो लिए तुम बिन,
भरी महेफिल में भी अक्सर, अकेले हो लिए तुम बिन.
ये पहेले चंद बरसों की, कमाई साथ हे अपने,
कभी तो हस लिए तुइम बिन, कभी तो रो लिए तुम बिन.
सितारों को आँखों में
मेहफुस रखलो,
बहुत दूर तक रात ही रात
होगी
मुसाफिर हो तुम भी मुसाफिर
हे हम भी
इसी मोड़ पर फ़िर मुलाक़ात
होगी.
